Trong bối cảnh thế giới đang không ngừng chuyển động, giáo dục đại học Việt Nam đứng trước những cơ hội và thách thức to lớn. Để làm rõ hơn về bức tranh giáo dục đại học năm 2025, Trung tâm Thông tin điện tử Trường Đại học Văn Hiến đã có cuộc đối thoại, chia sẻ trực tiếp với PGS.TS Trần Huy Hoàng, Phó Hiệu trưởng Thường trực Trường Đại học Văn Hiến – một chuyên gia có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực giáo dục.
%20(1).jpg)
Bức tranh tổng quan và những tồn đọng cần quan tâm
Kính thưa Thầy, nhìn lại bức tranh giáo dục năm 2024, Thầy đánh giá đâu là những điểm sáng và những vấn đề còn tồn tại cần được giải quyết?
PGS.TS Trần Huy Hoàng: Năm 2024 đánh dấu nhiều bước tiến quan trọng của ngành giáo dục. Chúng ta đã chứng kiến sự chuyển đổi số mạnh mẽ với việc ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy và học tập. Các nền tảng học tập trực tuyến và các công cụ hỗ trợ giảng dạy đã trở nên phổ biến, tạo điều kiện tiếp cận tri thức linh hoạt hơn cho người học, đặc biệt trong bối cảnh đại dịch và sau đại dịch. Bên cạnh đó, việc triển khai Chương trình Giáo dục Phổ thông mới cũng mang đến những đổi mới tích cực về phương pháp dạy và học, hướng tới phát triển năng lực toàn diện cho học sinh, chú trọng đến việc hình thành phẩm chất và năng lực cốt lõi, thay vì chỉ tập trung vào kiến thức hàn lâm. Sự quan tâm của Nhà nước đối với đội ngũ giáo viên, giảng viên thông qua các chính sách hỗ trợ về lương thưởng, nâng cao trình độ chuyên môn và cải thiện điều kiện làm việc cũng là một điểm sáng đáng ghi nhận.
Tuy nhiên, chúng ta cũng cần nhìn thẳng vào những vấn đề còn tồn tại. Vấn đề chất lượng giảng viên ở một số vùng còn hạn chế, đặc biệt là ở các vùng sâu, vùng xa, nơi điều kiện kinh tế - xã hội còn khó khăn, dẫn đến việc thu hút và giữ chân giảng viên giỏi gặp nhiều thách thức. Sự chênh lệch chất lượng giáo dục giữa các trường, đặc biệt là giữa thành thị và nông thôn, vẫn là một thách thức lớn, đòi hỏi những giải pháp đồng bộ và hiệu quả hơn.
Thưa Thầy, vậy đâu là những vấn đề mà giáo dục Việt Nam cần đặc biệt chú trọng trong năm 2025, để có thể tận dụng cơ hội và vượt qua thách thức?
PGS.TS Trần Huy Hoàng: Tôi cho rằng thay đổi về tư duy và cách làm là yếu tố then chốt. Chúng ta cần mạnh dạn đổi mới chương trình, phương pháp giảng dạy (từ truyền thụ kiến thức một chiều sang phát triển năng lực người học), cách đánh giá (từ đánh giá kiến thức sang đánh giá năng lực và quá trình) và vai trò của người giảng viên (từ người truyền đạt kiến thức sang người hướng dẫn, cố vấn, tạo động lực). Cần đầu tư mạnh mẽ hơn vào công nghệ giáo dục (phát triển các nền tảng học trực tuyến, ứng dụng giáo dục và các công cụ hỗ trợ giảng dạy) và tăng cường kết nối giữa giáo dục với doanh nghiệp và xã hội (thông qua các chương trình thực tập, kiến tập, các dự án hợp tác nghiên cứu và các hoạt động trao đổi kinh nghiệm). Quan trọng nhất, chúng ta cần sự chung tay của toàn xã hội để xây dựng một nền giáo dục chất lượng, đáp ứng nhu cầu của sự phát triển.
Hành trang cần thiết cho các bạn trẻ trong thời kỳ hội nhập
Chúng ta đang sống trong một kỷ nguyên đầy biến động. Vậy theo Thầy, đâu là những kỹ năng quan trọng nhất mà sinh viên cần được trang bị để có thể thích ứng và thành công trong tương lai, đặc biệt là năm 2025?
PGS.TS Trần Huy Hoàng: Trong bối cảnh hiện nay, bên cạnh kiến thức chuyên môn vững chắc, sinh viên cần trang bị cho mình những kỹ năng sau: Tư duy phản biện và giải quyết vấn đề (khả năng phân tích thông tin, đánh giá vấn đề, đưa ra giải pháp sáng tạo và hiệu quả), kỹ năng hợp tác và giao tiếp (khả năng làm việc nhóm, giao tiếp hiệu quả, thuyết trình tự tin, và tôn trọng sự khác biệt), sáng tạo và đổi mới (tinh thần dám thử nghiệm, khám phá, tạo ra những ý tưởng mới, và chấp nhận rủi ro) và kỹ năng công nghệ (khả năng sử dụng công nghệ thông tin một cách thành thạo, khai thác các công cụ và ứng dụng số để phục vụ học tập và công việc, và có ý thức về an ninh mạng). Đây là những hành trang quan trọng giúp các em tự tin hội nhập quốc tế và bước vào thị trường lao động đầy cạnh tranh.
Vậy những kỹ năng này sẽ được rèn luyện như thế nào trong bối cảnh giáo dục năm 2025, thưa Thầy?
PGS.TS Trần Huy Hoàng: Phương pháp học tập sẽ có sự thay đổi lớn. Chúng ta sẽ thấy nhiều hơn các hoạt động học tập dựa trên dự án (giúp sinh viên áp dụng kiến thức vào giải quyết các vấn đề thực tế), hoạt động nhóm (thúc đẩy sự hợp tác và chia sẻ kiến thức giữa các thành viên), thảo luận (rèn luyện kỹ năng tư duy phản biện và giao tiếp) và giải quyết các vấn đề thực tiễn (giúp sinh viên phát triển khả năng ứng dụng kiến thức vào cuộc sống). Giảng viên sẽ đóng vai trò là người hướng dẫn, tạo điều kiện và hỗ trợ sinh viên phát triển các kỹ năng này. Tại Trường Đại học Văn Hiến, chúng tôi đặc biệt chú trọng đến việc đào tạo kiến thức và kỹ năng mềm, giúp sinh viên hội nhập tốt hơn trong giai đoạn mới.
Người dạy tiên phong đổi mới, người học sẵn sàng thích ứng và nâng cấp bản thân trong “kỷ nguyên vươn mình của dân tộc”
Thưa thầy, vai trò của giảng viên sẽ thay đổi như thế nào trong bối cảnh giáo dục năm 2025?
PGS.TS Trần Huy Hoàng: Giảng viên không còn là người truyền đạt kiến thức một chiều. Họ sẽ trở thành người hướng dẫn, cố vấn, đồng hành và tạo cảm hứng cho sinh viên. Giảng viên cần liên tục cập nhật kiến thức, phương pháp giảng dạy và sử dụng công nghệ hiệu quả. Họ cũng cần có kỹ năng giao tiếp, thấu hiểu tâm lý sinh viên và khả năng tạo động lực cho sinh viên.
Vậy thầy có những lời nhắn nhủ nào đến những người làm giáo dục và các bạn sinh viên trên hành trình giáo dục và rèn luyện bản thân sắp tới không?
PGS.TS Trần Huy Hoàng: Với những người làm giáo dục, tôi mong muốn quý Thầy Cô không ngừng học hỏi và đổi mới phương pháp giảng dạy, tạo môi trường học tập tích cực và luôn quan tâm, định hướng cho sinh viên. Đối với các bạn sinh viên, hãy xác định mục tiêu rõ ràng, học tập chủ động, rèn luyện kỹ năng mềm và tích cực tham gia các hoạt động ngoại khóa mang tính thực tiễn với mục đích phụng sự cộng đồng. Hãy nhớ rằng, học tập là một hành trình khám phá bản thân và thế giới xung quanh, vì vậy hãy không ngừng học hỏi và nâng cấp bản thân để thích ứng với những thay đổi của thời đại. Đặc biệt đối với “kỷ nguyên vươn mình của dân tộc” càng đòi hỏi người trẻ phải nỗ lực nhiều hơn.
Xin trân trọng cảm ơn PGS.TS Trần Huy Hoàng về những chia sẻ sâu sắc và ý nghĩa. Kính chúc Thầy sức khỏe và thành công hơn nữa trên con đường sự nghiệp.
Trung tâm Thông tin điện tử